Het ontstaan van het schrift

Rond 3000 voor Christus konden mensen al veel doen. Ze konden communiceren, handelen, zaadjes planten en oogsten, vuur maken... Toen ze begonnen handelen moesten ze iets hebben om alles bij te kunnen houden, want alles onthouden was maar moeilijk. Er werd een schrift ontwikkeld. Maar hoe zag dat eruit?

 

Het allereerste teruggevonden schrift noemt het Soemerische schrift. Dit schrift bestond enkel uit pictogrammen die letterlijk voorstelden wat er stond. Het is ontstaan in het zuiden van Mesopotamië Het schrift begon te evolueren en splitste zich in twee. Het ene schrift werd het elamitisch schrift genoemd en het andere is nog altijd door velen gekend tot op de dag van vandaag en dat is het spijkerschrift. Het elamitisch schrift is later ook uitgestorven. Volgende figuur geeft aan hoe het Soemerische schrift (links) geëvolueerd is naar het spijkerschrift (rechts).

Uiteindelijk vloeide, uit het spijkerschrift en het Egyptisch hiërogliefen schrift, het Proto-Sinaïstische schrift voort. Dit geschrift, met een duidelijk alfabet, lag aan de basis van het Griekse, het Arabische, het Ciryllische, het Fenicische, het Armeense en het Latijnse alfabet. Het Proto-Sinaïtische schrift ontstond rond 1700 voor Christus in Irak. Uiteindelijk is het gekende alfabet van vandaag uit het Latijnse voortgekomen.

Hieronder nog een filmpje dat aantoont waar en wanneer de schriften ontstaan zijn.

Een vertaling van de belangrijkste geschriften:

• Sumerian Pictographic = Soemerische schrift
• Elamite = Elamitisch schrift
• Cuneiform = Spijkerschrift
• Proto-Canaanite alphabet = Proto-Sinaïtische schrift
• Indusvaley pictographic = Indus schrift

Bronnen:

Z.A. (10/12/2015). Soemerisch. [30/05/2016, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Soemerisch]

Z.A. (28/04/2016). Elamitisch. [30/05/2016, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Elamitisch]

Z.A. (z.d.). Top 10 oudste schriften aller tijden. [30/05/2016, Alle top 10 lijstjes: http://www.alletop10lijstjes.nl/top-tien-oudste-schriften-aller-tijden/]

Z.A. (27/07/2015). Proto-Sinaïtisch. [30/05/2016, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Proto-Sina%C3%AFtisch]

Debat, discussie of betoog?

Iedereen kent het wel. Je zit aan tafel met je vrienden of familie en je komt op een onderwerp waarmee niet iedereen het altijd eens is. Dit is niet slecht, want anders zou het gesprek toch maar stilvallen. Maar met wat ben je dan bezig? Zijn jullie dan aan het discussiëren of aan het debatteren? En wat is dan een betoog? Laten we hier eens wat duidelijkheid in brengen.

 

Een debat gaat als volgt. Er zijn drie partijen en er wordt een stelling gegeven. De eerste groep is voor die stelling en gaat deze verdedigen. De tweede groep daarentegen is tegen de stelling. Deze partij gaat de stelling proberen te ontkrachten. Dit ook door argumenten te geven. Beide partijen moeten ook kunnen inspelen op elkaar. De bedoeling is dan om de derde partij, ofwel jury, te overtuigen. Na een debat is er altijd een duidelijke winnaar.

Een discussie lijkt heel hard op een debat, alleen is een discussie en vorm van een gesprek , en een debat niet. Nog een groot verschil is dat er hier meerdere partijen kunnen aan deelnemen. In een discussie proberen de verschillende partrijen elkaar te overtuigen door, net als bij het debat, hun stelling te beargumenteren en de argumenten van de anderen te weerleggen. Een discussie is meestal ook wat onoverzichtelijker en er is niet altijd een winnaar.

Een betoog is eigenlijk een monoloog. Dit betekent dat er maar één iemand aan het woord is. De bedoeling van een betoog is het grote publiek overtuigen. Een betoog begint vaak met een anekdote, waarna de stelling komt. Hierna begint de betoger met argumenten te geven, en de tegenargumenten te ontkrachten. Als laatste uit hij zijn conclusie. Als dit iemand was met gevoel voor inspelen op de mens, dan kan het zijn dat hij een grote massa mensen heeft kunnen overtuigen.

De bedoeling van de drie is dus ongeveer dezelfde, maar toch zijn het drie verschillende dingen. De discussie wordt dagelijks gebruikt door iedereen dus iedereen is hier vertrouwd mee. Wat niet wil zeggen dat iedereen dit even goed kan natuurlijk. Oefenen, oefenen, oefenen en je komt er wel!


Bronnenlijst:

Z.A. (z.d.). Deel 3: Debat of discussie. [29/05/2016, Nederlands Debat Instituut: http://debatinstituut.nl/bibliotheek/overtuigtips/item/serie-winnende-debattips-deel-3-debat-of-discussie]

Z.A. (z.d.). Onderwerpen, stellingen voor een betoog, debat, discussie. [29/05/2016, Infonu: http://educatie-en-school.infonu.nl/diversen/86500-onderwerpen-stellingen-voor-een-betoog-debat-discussie.html]

Z.A. (25/03/2016). Debat. [29/05/2016, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Debat]

Z.A. (16/12/2014). Discussie. [29/05/2016, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Discussie]

Z.A. (14/03/2016). Betoog. [29/05/2016, Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Betoog]

Meerdere West-Vlaamse dialecten

Het West-Vlaams bestaat niet uit één soort dialect. Dit lijkt misschien zo voor mensen die geen West-Vlaams spreken, want die kunnen het verschil niet echt horen. Maar toch is er een grote diversiteit tussen de verschillende soorten West-Vlaams. Hier een overzichtje.

 

Ten eerste hebben we het Brugse West-Vlaams. Dit wordt gesproken in Brugge, een het noord-oostelijke deel van de kust. In Oostende wordt ongeveer hetzelfde gesproken. Dit is het standaard West-Vlaams. Hier en daar eens een Frans leenwoordje, maar voor de rest niets speciaal. Dit stemt ook overeen met het Zeeuws-Vlaams dat in Zeeuw-Vlaanderen gesproken wordt.

Als volgende hebben we het West-Vlaams rond de regio Maldegem, Meetjesland... Hier zit al meer een Oost-Vlaamse 'touch' in. Het is al een totaal ander dialect dan het Brugse. Dit dialect ligt eigenlijk in de overgangszone tussen het Brugse en Gentse.

Als laatste hebben we dan nog het Kortrijks dialect. dit wordt, zoals gezegd gesproken in de regio Kortrijk, Ieper... Hier vinden we meer Franse woorden terug. Nog een groot kenmerk hiervan is de -sch- die omgevormd wordt tot -sc-. Enkele voorbeelden: 'schoon' wordt 'scone', 'schijf' wordt 'scieve' en ga zo maar door. Dit dialect wordt ook wel het Vlaemsch genoemd.

We kunnen dus besluiten dat er niet maar één soort West-Vlaams bestaat. Er bestaan er veel, maar wel drie grote groepen. Als je dus West-Vlaams wil leren, heb je dus ervaring nodig met de verschillende dialecten. Veel succes met ze te herkennen ;)

Bronnen:

http://blog.seniorennet.be/waasland_dialect/archief.php?ID=55

https://nl.wikipedia.org/wiki/West-Vlaams

West-Vlaamse woorden

In West-Vlaanderen gebruikt men totaal andere woorden dan in andere provincies. Kijk bijvoorbeeld naar de woorden 'fourchette' (vork), 'freings' (remmen), 'kobbe' (spin) of 'buttersjchiete'(vlinder). Ze komen dan ook alleen maar voor in deze provincie. Mensen die niet in West-Vlaanderen wonen verstaan dit dan ook niet. Maar waar komen deze rare woorden vandaan?

 

 

'Nowers' (nergens) anders dan in West-Vloander'n gebruiken ze van deze woorden. De meerderheid van al die woorden worden zelfs alleen maar gesproken aan de kust van West-Vlaanderen. Dit komt door de overzeese invloed op ons taaltje. Inderdaad, Engeland heeft het West-Vlaams dialect een paar leenwoorden bezorgd. Als je wat aandachtiger gaat kijken naar de woorden 'kobbe', 'buttersjchiete' en 'nowers' dan kun je daar een verband leggen met het Engels.

Kobbe (spin): cobweb in het Engels.

Buttersjchiete (vlinder): wat butterfly betekent aan de andere kant van de zee.

Nowers (nergens): nowhere vertaald naar het Engels.

Nog andere woorden zoals 'fourchette' (vork), 'freings' (remmen)', 'freizen' (aardbeien) en 'pertank' (nochtans) zijn dan weer geleend uit het Frans. Dit omdat West-Vlaanderen zowel aan Wallonië als aan Frankrijk grenst. Het deel in West-Vlaanderen waar de meeste Franse woorden voorkomen ligt dan ook rond de zone Ieper-Menen-Kortrijk. Het Dialect daar wordt zodanig veel gesproken dat zelfs de mensen uit Frankrijk aan de grens met België het West-Vlaams beginnen te spreken.

Fourchette (vork): une fourchette

Freings (remmen): des freins

Freizen (aardbeien): des fraises

pertank (nochtans): pourtant

Kort samengevat, je leert deze woordenschat. Als je praat spreek je de 'g' uit als een 'h'. Je maakt op het einde van je woord de -en tot -n en je praat een beetje boertig, dan kun je perfect West-Vlaams. Moeilijk is het niet, of wel?

We hebben het broeikaseffect nodig

De afgelopen jaren, en nu nog altijd, waren er veel speculaties rond het (versterkt) broeikaseffect. Het zou ons milieu vervuilen en zorgen voor extreme droogte. Sommigen beweren zelfs dat de ontregeling van ons klimaat zodanig sterk zal zijn dat klimaatzones zullen verschuiven. Dat dit alles zou kunnen gebeuren is niet uitgesloten, maar dan zal het niet het gevolg zijn van dit 'versterkte' broeikaseffect. Het broeikaseffect is een natuurlijk proces dat de aarde nodig heeft om een gemiddelde temperatuur van 15°C te behouden. Zonder het broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur -18°C bedragen. Dit is dus een natuurlijke verhoging van 33°C. Al vanaf het ontstaan van de aarde verschuiven klimaatzones, warmt de aarde op om daarna weer af te koelen. Als mens kunnen we dit niet tegengaan, dus we kunnen het ook niet beïnvloeden. Het broeikaseffect hebben we nodig, waarom maken we er dan een probleem van?

Om te beginnen, even wat duidelijkheid scheppen. Het zogenaamde probleem van het broeikaseffect heeft niets te maken met andere milieuproblemen zoals het gat in de ozonlaag, fijn stof... De molecule die het broeikaseffect versterkt, CO₂ dus, is geen vervuiler. We vervuilen de aarde dus niet, we stoten gewoon CO₂ uit. De koolstofdioxide die in de atmosfeer zit, die het broeikaseffect veroorzaakt, zorgt ervoor dat het 33°C warmer is. Het broeikaseffect is dus een levensnoodzakelijk natuurverschijnsel. Zonder dit verschijnsel zou er geen leven mogelijk zijn op aarde.

Er zijn naast het broeikaseffect nog verscheidene milieuproblemen waar veel rond te discussiëren valt. Deze problemen zoals onze ecologische voetafdruk, het gat in de ozonlaag, ozonvorming in de onderste laag van de atmosfeer, kernafval, fijn stof... hebben totaal niets te maken met het broeikaseffect. In tegenstelling tot het uitstoten van CO₂ moeten deze problemen wel dringend aangepakt worden. Dat we onze aarde uitputten is een serieuze zaak, net zoals de ozonvorming in de onderste laag van de atmosfeer. Er zijn dus problemen die wel aangepakt moeten worden, waarom houden we ons dan bezig met het broeikaseffect dat eigenlijk geen probleem is?

Bron: Meteo Westerloo

Wat wel waar is, is dat de temperatuur op aarde bijna een graad is gestegen de laatste 40 jaar. Zoals bovenstaande grafiek aantoont. Dit is niet volledig het gevolg van het versterkt broeikaseffect. Dit komt door verschillende natuurlijke factoren. De activiteit van de zon is hetgeen dat het meeste invloed heeft op de temperatuur op aarde. Als de zon zeer actief is en dus veel uitbarstingen heeft op het zonneoppervlak, dan verhoogt de temperatuur op onze blauwe bol aanzienlijk. Als de zon daarentegen totaal geen of weinig activiteit heeft, dan daalt de temperatuur op onze planeet. Dit is dan ook wel deels te danken aan het natuurlijke broeikaseffect. Naast zonneactiviteit spelen excentriciteit, aardashelling en precessie ook een grote rol in het veranderen van temperatuur op aarde. Door deze drie factoren vangt de aarde meer of minder zonnestralen op waardoor de temperatuur dus wordt beïnvloed.

 

Bron: Zonneactiviteit

Wetenschappers zijn de laatste jaren meer en meer bezig met het uitvinden en ontwikkelen van CO₂-filters. Deze zouden gebruikt kunnen worden om CO₂ uit de lucht te halen en te hergebruiken. Tegenwoordig bestaan er zelfs  kunstmatige bomen, sponzen die de koolstofdioxide uit de lucht halen of zelfs een soort cassette die de stof uit de lucht kan plukken. Maar waarom? Waarom zou je de stof die onze aarde de noodzakelijke 33°C warmer maakt uit de lucht willen halen? Waarom zou je een stof die niet schadelijk is en natuurlijk geproduceerd wordt willen wegnemen uit de natuur? Het antwoord is simpel: mensen willen er geld uithalen. Als ze erin slagen om CO₂ uit de atmosfeer te halen, kunnen ze die doorverkopen en er tonnen geld mee verdienen. Maar sta eens stil bij de gevolgen als je dit doet. We hebben het broeikaseffect echt wel nodig, het is onmisbaar voor alle leven op aarde.

West-Vlaams in opmars?

Als je televisieprogramma's uit de oude doos bekijkt van pakweg zo'n 20 jaar geleden, dan merk je dat de voertaal in de meeste programma's het algemeen Nederlands of AN was. Dialect was uit den boze. Een tiental jaar geleden hoorde je meer en meer dialect, en in het bijzonder Antwerps in series, zoals bijvoorbeeld 'Chez bompa Lawijt' en 'de Bakeljauws'. Ook in gewone quizprogramma's, talkshows en andere entertainmentprogramma's was er een duidelijke evolutie naar een  soort tussentaal. Mensen proberen niet langer hun afkomst te verbergen, maar praten zoals ze dat thuis doen, de één al wat platter dan de ander. Series die zich afspelen in Gent, krijgen een Gentse tongval, die van in Hasselt  een Hasseltse. Het algemeen Nederlands lijkt enkel nog weggelegd voor het nieuws en andere intellectuele programma's. Maar de afgelopen jaren zien we als het ware een opmars van het West-Vlaams dialect op televisie en op andere plaatsen. We spreken hier niet over een West-Vlaams accent, maar duidelijk een uitgesproken dialect met bewust gekozen typische woorden en uitdrukkingen. En wat ook opmerkzaam is dat het West-Vlaams vooral gebruikt wordt om een humoristische noot aan het geheel te brengen, dit was niet of toch veel minder het geval bij bv. het Antwerps. Is dit misschien de reden dat deze opmars zich ook verder zet op andere vlakken en dat het West-Vlaams zelfs tot ver buiten België populair wordt?

De afgelopen jaren is het West-Vlaams duidelijk aan een  opmars begonnen. Je hebt het misschien al zelf gemerkt, maar de laatste jaren werd er duidelijk meer gedaan rond het West-Vlaams. Het begon eigenlijk allemaal met Gerrit Callewaert uit Bavikhove, gespeeld door Wim Opbrouck, die wekelijks zijn zegje kwam doen op tv over de ondertiteling van de West-Vlaming. Of het legendarische filmpje waarin hij computerles geeft in het West-Vlaams. Het zijn maar kleine dingetjes, maar zo begon het allemaal. Ook de humoristische toon van het West-Vlaams werd hiermee onmiddellijk gezet.

Vervolgens werden er ook meer programma's gemaakt in het West-Vlaams en begonnen de West-Vlaamse zangers ook aan hun opmars. Zangers zoals Flip Kowlier (en 't Hof van Commerce), Arno, Het Zesde Metaal, Preuteleute... allemaal kregen ze meer een meer aandacht en wonnen aan populariteit. Volgens sommigen omdat, als je in het West-Vlaams zingt, het iets extra geeft. Zelfs mensen die er niets van verstonden begonnen ook naar deze muziek te luisteren. Ook de tv-programma's zoals 'Eigen Kweek' en 'Bevergem' waren razend populair op de Vlaamse tv. En niet alleen daar kwam het West-Vlaams steeds meer voor...

Want welk dialect heeft zijn eigen app? Toen de populariteit van het West-Vlaams duidelijk werd zagen enkele ondernemende geesten hierin mogelijkheden en ontwikkelden een app waarmee je West-Vlaams kan leren. Deze app, genaamd 'Iedereen West-Vlaams', was een dikke hit, na een week was hij al 32.000 keer gedownload en stond hij in de top 10 apps van de Belgische Apple-store. De applicatie had als doel de mensen West-Vlaams te doen leren op een grappige manier. Je kreeg dus een correcte Nederlandse zin met de West-Vlaamse vertaling naast, en als je daarop klikte, werd deze eens voorgelezen. Je kon er ook oefeningen mee maken om het helemaal onder de knie te krijgen.

En alsof dat allemaal nog niet genoeg was werden er nog T-shirts gemaakt over het West-Vlaams. Op die T-shirts stond er dan zoiets als 'Boy means sweater' en 'Awesome means breath'. Deze T-shirts werden een groot succes en werden zelfs wereldberoemd. Zelfs mensen in Australië begonnen ze te dragen. Er bestaat geen andere taal of dialect waar zoiets ooit mee gebeurde. Onderaan de T-shirt markeert de maker het met de zin 'West-Flemish for behinners'. We kunnen het dus niet langer ontkennen, het West-Vlaams waarmee iedereen zo graag lacht in aan een ware opmars begonnen! Begin dus ook maar al wat West-Vlaams te leren want wie weet is het de nieuwe wereldtaal!

Bronnen:
 http://www.demorgen.be/muziek/radio-1-sessies-kiest-voor-west-vlaams-dialect-ontroering-en-opwinding-b2952b57/

http://kw.knack.be/west-vlaanderen/nieuws/cultuur-en-media/het-houdt-niet-op-na-eigen-kweek-mag-west-vlaanderen-zich-straks-ook-aan-bevergem-verwachten/article-normal-101567.html

http://www.standaard.be/cnt/dmf20120605_00173800

Foto: T-shirts

Filpmjes:
Filpje: computerles in het West-Vlaams

Filmpje: Gerrit Callewaert

App:
De link naar de app: Iedereen West-Vlaams